PARTI Islam Se-Malaysia (Pas) kini berada di persimpangan yang kritikal. Selepas mencapai kemenangan terbesar dalam sejarah parti dengan 43 kerusi parlimen pada PRU15, parti yang diasaskan pada tahun 1951 ini kini berdepan dengan cabaran getir dalam menentukan hala tuju kepemimpinannya menjelang Pilihan Raya Umum Ke-16 PRU16.
Bermula sebagai pertubuhan ulama di bawah naungan UMNO, Pas telah melalui evolusi yang panjang. Dari era kepimpinan Dr. Burhanuddin al-Helmy yang membawa pendekatan nasionalisme Melayu-Islam, ke zaman Ustaz Yusof Rawa yang memperkenalkan konsep ‘kepimpinan ulama’, hingga ke era pemodenan di bawah almarhum Datuk Fadzil Noor dan Datuk Nik Abdul Aziz Nik Mat, Pas telah membuktikan ketahanan dan keupayaannya untuk beradaptasi dengan perubahan zaman.
Kini, di bawah kepimpinan Datuk Seri Abdul Hadi Awang, Pas telah mencapai kemuncak kejayaan electoral, tetapi parti ini berdepan dengan dilema baharu. Kesihatan Abdul Hadi yang semakin meruncing telah mencetuskan perdebatan tentang keperluan peralihan kepemimpinan yang lancar dan terancang.
Persoalan utama yang timbul adalah, siapakah yang mampu mengambil alih tampuk kepimpinan dan membawa Pas ke era seterusnya? Beberapa nama telah diketengahkan sebagai pengganti yang berpotensi, termasuk Datuk Seri Tuan Ibrahim Tuan Man, Prof. Datuk Dr. Ahmad Samsuri Mokhtar, Datuk Dr. Mohamed Fadzli Hassan, Datuk Moh. Amar Nik Abdullah, dan Khairil Nizam Khirudin.
Tuan Ibrahim, selaku Timbalan Presiden, dilihat sebagai pilihan natural untuk menggantikan Abdul Hadi. Pengalamannya yang luas dalam pentadbiran parti dan kerajaan, ditambah dengan pendekatan pragmatiknya dalam politik, menjadikan beliau calon yang kukuh.
Namun, parti juga perlu mempertimbangkan keperluan untuk membawa nafas baharu dalam kepimpinan.
Dr. Ahmad Samsuri Mokhtar mewakili generasi baharu kepimpinan Pas yang memiliki latar belakang teknokrat. Sebagai Menteri Besar Terengganu, beliau telah menunjukkan keupayaan untuk menggabungkan nilai-nilai Islam dengan pentadbiran moden. Kejayaan beliau mentadbir Terengganu telah menarik perhatian ramai pihak yang melihat beliau sebagai model kepimpinan masa depan Pas.
Cabaran terbesar bagi Pas bukan sekadar memilih pemimpin baharu, tetapi juga menentukan hala tuju parti dalam landskap politik Malaysia yang semakin kompleks. Parti ini perlu membuat keputusan sama ada untuk terus kekal dalam kerjasama dengan Perikatan Nasional atau mengambil pendekatan berani untuk bertanding secara solo dalam PRU16.
Keputusan untuk bertanding secara solo bukanlah tanpa risiko. Walaupun Pas kini memiliki sokongan kukuh di kawasan tradisionalnya, parti ini perlu mengembangkan rayuannya melepasi asas pengundi Melayu-Muslim tradisional. Ini memerlukan strategi yang lebih inklusif dan pendekatan yang lebih progresif dalam menangani isu-isu nasional.
Keperluan untuk mengintegrasikan lebih ramai teknokrat dalam kepimpinan parti juga menjadi isu penting. Pengalaman Dr. Ahmad Samsuri telah membuktikan bahawa gabungan antara kepakaran teknikal dan nilai-nilai Islam boleh menghasilkan model pentadbiran yang efektif. Pas perlu mempertimbangkan untuk memberi ruang lebih besar kepada golongan profesional dan teknokrat dalam struktur kepemimpinannya.
Dalam konteks ini, peranan Abdul Hadi sebagai mentor dan penasihat akan menjadi sangat penting dalam tempoh peralihan ini.
Pengalaman dan kebijaksanaan beliau diperlukan untuk memastikan peralihan kepimpinan berlaku dengan lancar tanpa menggugat kestabilan parti.
Pas juga perlu menghadapi realiti bahawa landskap politik Malaysia sedang berubah. Pengundi muda hari ini mempunyai ekspektasi yang berbeza terhadap kepimpinan politik.
Mereka mahukan parti yang bukan sahaja berpegang teguh pada prinsip Islam, tetapi juga mampu memberikan penyelesaian praktikal terhadap isu-isu semasa seperti kos sara hidup, peluang pekerjaan, dan pembangunan ekonomi.
Kejayaan Pas dalam PRU15 telah membuktikan bahawa parti ini mampu mendapat sokongan merentas sempadan tradisionalnya.
Namun, untuk mengekalkan momentum ini, parti perlu membuat pembaharuan dalaman yang signifikan. Ini termasuk memperkasakan sayap pemuda parti, meningkatkan penglibatan wanita dalam kepimpinan, dan membangunkan dasar-dasar yang lebih inklusif.
Pemilihan parti yang akan datang bukan sekadar tentang memilih presiden baharu, tetapi juga tentang menentukan identiti dan hala tuju Pas untuk dekad akan datang. Parti ini perlu mencari keseimbangan antara mempertahankan prinsip asasnya sebagai parti Islam dan keperluan untuk bertransformasi menjadi sebuah parti nasional yang mampu menarik sokongan pelbagai lapisan masyarakat.
Cabaran utama bagi kepimpinan baharu Pas nantinya adalah untuk memastikan parti ini kekal relevan dalam politik Malaysia kontemporari sambil mempertahankan identiti Islamiknya. Ini memerlukan kepimpinan yang bukan sahaja arif dalam hal ehwal agama, tetapi juga berkemampuan dalam pentadbiran moden dan pembangunan ekonomi.
Menjelang PRU16, Pas perlu membuktikan bahawa ia mampu menjadi alternatif yang viable untuk mentadbir negara. Ini memerlukan parti untuk membangunkan dasar-dasar komprehensif yang merangkumi pelbagai aspek pentadbiran negara, dari ekonomi hingga ke pendidikan, kesihatan, dan pembangunan sosial.
Kesimpulannya, pemilihan kepimpinan Pas yang akan datang akan menjadi titik penting dalam evolusi parti ini. Keputusan yang dibuat akan menentukan bukan sahaja masa depan parti, tetapi juga corak politik Islam di Malaysia.
Dalam menghadapi cabaran ini, Pas perlu bijak mengimbangi keperluan untuk berubah dengan kepentingan untuk mempertahankan prinsip asasnya. Hanya dengan pendekatan yang seimbang dan progresif, Pas akan dapat mempertahankan relevansinya dan terus berkembang sebagai kuasa politik utama di Malaysia.
DR. Ahmad Zaharuddin Sani Sabri ialah bekas Ketua Pengarah JASA, yang kini menjadi pemerhati sosio politik tanah air.
