KUALA LUMPUR: Apabila kerajaan menubuhkan Petroliam Nasional Bhd (Petronas) pada 1974, terdapat satu prinsip yang menjadi asas kepada dasarnya – syarikat minyak nasional itu dimiliki oleh rakyat.
Seperti yang ditegaskan oleh pengerusi pertamanya, Tengku Razaleigh Hamzah, Petronas sentiasa menjadi penjaga kekayaan minyak dan gas milik rakyat.
“Oleh sebab itu, ia tidak boleh dimiliki oleh mana-mana kerajaan, sama ada Persekutuan atau negeri. Ia adalah syarikat milik rakyat,” katanya.
Prinsip inilah yang menjadi asas kepada tadbir urus korporat yang tidak boleh dipersoalkan.
Fokus yang sama terhadap integriti, ditambah dengan sejarah pengurusan yang baik, telah membawa kepada kejayaan korporat Petronas dan kenaikannya sebagai syarikat Fortune 500.
Seperti yang dinyatakan oleh Perdana Menteri Anwar Ibrahim, Petronas tidak akan mampu menyumbangkan berbilion-bilion ringgit kepada negara jika tidak kerana kualiti tersebut.
Menguruskan kejayaan
Petronas terus menjana pendapatan yang besar untuk Malaysia, dan menurut Tengku Razaleigh, ini menimbulkan persoalan penting: “Bagaimana kita menguruskan kejayaan ini?”
Jawapannya, katanya, terletak pada kualiti kepimpinan dan kakitangannya.
“Adakah kita mempunyai orang yang cukup pengetahuan, cukup bersedia, dan cukup cekap untuk mengendalikan sebuah syarikat minyak?
“Petronas bukan sekadar syarikat minyak biasa. Ia adalah syarikat minyak negara,” tegasnya sambil menekankan kepentingan kepakaran dan integriti dalam meneruskan kejayaan syarikat itu.
Bagi 2025, Petronas dijangka memberi dividen sebanyak RM32 bilion kepada kerajaan manakala sebelum ini menyumbang RM40 bilion dalam bentuk dividen kepada kerajaan.
Namun, impak Petronas kini telah jauh melangkaui penerokaan minyak.
Mengubah negara
Sejak lima dekad lalu, Petronas memainkan peranan penting dalam mewujudkan industri-industri baru dalam rantaian bekalannya.
Penyedia perkhidmatan baru telah muncul untuk memenuhi permintaan khusus dalam penerokaan dan penapisan minyak, logistik, dan peruncitan.
Tengku Razaleigh berkata bahawa kemunculan sektor-sektor ini menjana ribuan pekerjaan – baik yang berkaitan secara langsung mahupun tidak langsung dengan minyak dan gas.
“Ribuan orang kini terlibat dalam industri yang berkaitan dengan minyak dan gas,” tambahnya.
Beliau juga menyatakan bahawa impak luas sektor minyak dan gas turut menyerlahkan peranan Petronas dalam menyatukan tiga wilayah di Malaysia, iaitu Sabah, Sarawak, dan Semenanjung Malaysia.
“Potensi kekayaan minyak sebagai penyumbang kepada perpaduan dan pembangunan negara tidak boleh dinafikan,” tambahnya.
Pengembangan global
Petronas juga menembusi perniagaan berkaitan minyak di seluruh dunia dan jejaknya kini meliputi lebih daripada 100 negara.
Aktiviti penerokaannya telah menghasilkan lapangan minyak dari Indonesia hingga ke Suriname.
Ia mempunyai blok penerokaan laut dalam di Teluk Mexico, aktiviti pengeluaran gas asli di Kanada, dan blok penerokaan di Brazil.
Di UK, Petronas terlibat dalam pemasaran dan perdagangan komoditi melalui anak syarikatnya Petco Trading (UK) dan ia merupakan pembekal utama LNG kepada China dan Jepun.
Rangkaian perniagaan Petronas yang luas dan pertumbuhan yang berterusan, berserta pematuhan ketat terhadap keperluan tadbir urus korporat, meletakkannya di tangga ke-167 dalam senarai Global Fortune 500, satu-satunya syarikat Malaysia yang berjaya tersenarai.
Melihat ke hadapan
Apabila tumpuan terhadap kelestarian semakin meningkat, syarikat minyak terpaksa mengambil langkah untuk menyesuaikan diri dengan persekitaran baharu.
Sebagai contoh, Petronas menyasarkan untuk mengehadkan pelepasan gas rumah hijau dari operasi di Malaysia kepada 49.5 juta tan setara karbon dioksida tahun ini, berbanding 54.03 juta tan pada 2022.
Ia juga sedang meningkatkan kapasiti tenaga boleh diperbaharui kepada 3,000MW tahun lalu dengan, selain itu, mempergiat pelaburan dalam hidrogen.
Perubahan dalam permintaan pengguna, dengan penekanan yang lebih besar terhadap ketelusan dan kebertanggungjawapan di peringkat tempatan dan global, turut memerlukan peningkatan dalam piawaian di pelbagai aspek, daripada pengeluaran kepada kebajikan pekerja.
Presiden dan Ketua Pegawai Eksekutif Kumpulan Petronas, Tan Sri Tengku Muhammad Taufik pada sesi taklimat media berhubung prestasi kewangan Petronas 2024 baru-baru ini berkata, bagi tempoh 50 tahun yang seterusnya, pihaknya telah menetapkan strategi transformasi untuk meletakkan organisasi berkenaan pada kedudukan lebih baik bagi terus menyampaikan nilai yang mampan untuk jangka panjang.
Fasa akhir di bawah transformasi berkenaan ialah evolusi Petronas menjadi apa yang beliau gelar sebagai sebuah ‘Gedung Tenaga Pelbagai’
Pada kedudukan tersebut, Petronas akan menjadi satu entiti yang menyediakan pelanggan serta perniagaan dengan rangkaian tenaga dan penyelesaian, serta memacu kemajuan dengan cara yang adil dan mampan.
“Realiti yang kita hadapi adalah, bersama-sama dengan ancaman perubahan iklim yang semakin meningkat, industri minyak dan gas telah diubah secara universal oleh pertembungan antara perubahan ekonomi serta geopolitik.
“Pemain dalam industri secara amnya mesti bertindak balas dan menyesuaikan diri untuk terus beroperasi pada keadaan menguntungkan dalam jangka panjang.
“Kami mesti mengambil langkah tegas untuk memastikan penyampaian nilai jangka panjang kepada pemegang saham, pemegang kepentingan, pelanggan dan komuniti.
“Petronas perlu mengagihkan semula sumber dan menghapuskan ketidakcekapan secara agresif, walaupun ketika mengejar keuntungan produktiviti dan meningkatkan keberkesanan dalam menyampaikan tenaga dan penyelesaian,” katanya.
Bagaimanapun, semangat pengagihan saksama sumber minyak dan gas negara akan terus kekal.
Ketika Petronas memasuki setengah abad yang baru, ia akan bergantung pada pelaburan strategik untuk memastikan pertumbuhan dan kestabilan jangka panjang sambil terus mengekalkan haluan yang terbukti berjaya dalam pengurusan cemerlang dan tadbir urus korporat.
Seperti yang dinyatakan oleh Anwar, Petronas memainkan peranan penting dalam ekonomi Malaysia dan potensinya untuk memacu pertumbuhan yang mampan. – UTUSAN
