Tenaga Nasional Bhd (TNB) adalah antara syarikat terpenting di negara ini. Bermula dengan penubuhan Central Electricity Board (CEB) pada 1 September 1949 dan tanggungjawab membangunkan grid kebangsaaan pada 1953 ke seluruh Semenanjung Malaysia ketika sebelum kemerdekaan.
Keperluan kepada agensi yang lebih menyeluruh dan menggambarkan tanggungjawab lebih besar menyaksikan CEB ditukar kepada Lembaga Letrik Negara (LLN) pada 1965 menunjukkan kepentingan pembekalan tenaga sebagai komponen penting dalam pembangunan negara.
Transformasi paling peling kepada sektor penjanaan elektrik menyaksikan pengenalan Akta Pembekalan Elektrik pada 1990 dan penswastaan LLN kepada Tenaga Nasional Bhd (TNB), sekali gus menjadikan syarikat itu milik swasta dan disenaraikan di Bursa Malaysia.
Penyenaraian TNB pada 1992 menjadikan syarikat utiliti berkenaan antara kaunter paling bernilai dan kekal antara syarikat mempunyai modal pasaran paling besar di Malaysia.
Hari ini, TNB kekal dengan modal pasaran RM48.1 bilion dan menjadi antara kaunter “blue chip” yang utama di kalangan pelabur.
Sehingga hari ini dengan kira-kira 9.6 juta pelanggan di Semenanjung Malaysia, TNB kekal dengan objektif Keeping the lights on. Kejayaan utama TNB walaupun berdepan dengan kenaikan kos operasi dan bahan api ialah mampu mengekalkan kadar tarif antara yang terendah di rantau ini dan dunia. Malah kebolehupayaan dan penyaluran bekalan elektrik berterusan berdasarkan standard antarabangsa menyamai negara maju lain di dunia.
Keupayaan syarikat utiliti negara itu dibantu 35,000 kakitangan dan 4,500 vendors yang sentiasa memastikan bekalan elektrik tidak terganggu.
Keupayaan Malaysia membangun dan mencatatkan pertumbuhan pantas turut disumbang oleh kebolehupayaan TNB memastikan bekalan yang berterusan, salah satu prasyarat yang ditetapkan pelabur asing.
Kepentingan TNB kepada masyarakat
Peranan TNB melebihi daripada hanya menjadi pembekal elektrik kepada lebih 25 juta penduduk di Semenanjung Malaysia yang merangkumi 9.6 juta pelanggan.
Kejayaan dan kegagalan TNB mempunyai kesan besar kepada banyak pemegang taruh berikutan kepentingan strategiknya kepada negara.
Keutamaan utama bagi memastikan kejayaan TNB ialah pembayaran dividen daripada keuntungan yang memberi faedah kepada keseluruhan rakyat negara ini. Ini kerana kira-kira 24 peratus atau pegangan saham dalam TNB dimiliki oleh dana milik kerajaan Khazanah Nasional Bhd.
Kumpulan Wang Simpanan Pekerja yang mempunyai 14.89 juta ahli sehingga Februari tahun ini memiliki 808 juta saham dalam TNB atau 14.12 peratus berdasarkan data di laman web korporat TNB. Pembayaran dividen sebanyak 50 sen, memberikan pulangan sebanyak RM404 juta kepada KWSP yang pada akhirnya disalurkan semula kepada ahli dalam bentuk dividen tahunan.
Skim Amanah Saham Bumiputera di bawah Permodalan Nasional Berhad (PNB) yang juga pengurus dana terbesar di negara ini memiliki 557 juta saham (9.7 peratus) kepentingan dalam TNB dan telah menerima dividen bernilai berbilion ringgit sejak pelaburan pertama yang mana memanfaat kepada 10.2 juta ahli skim itu ketika ini. Pemegang saham utama lain yang mempunyai kepentingan awam adalah Kumpulan Wang Persaraan (Diperbadankan), PNB, Skim Amanah Saham Malaysia 2, Amanah Saham Malaysia, dan Pertumbuhan Keselamatan Sosial.
Untuk tahun kewangan 2021, syarikat tenaga itu telah membayar dividen keseluruhan sebanyak 40 sen sesaham. Dividen akhir bagi tahun kewangan 2021 sahaja adalah 18 sen sesaham membabitkan pembayaran dividen berjumlah RM1.03 bilion. Keseluruhan dividen yang dibayar tahun lalu adalah kira-kira RM2.28 bil.
Semua pulangan dividen ini secara tidak langsung akan kembali kepada pelbagai pemegang unit saham amanah dan ahli KWSP menerusi dividen.
Dalam skop yang lebih luas, kewujudan TNB memastikan pembangunan ekosistem dalam sektor penjanaan kuasa. Tahun ini sahaja, syarikat itu memperuntukkan sebanyak RM11.8 bilion untuk perbelanjaan modal yang mana antara syarikat terbesar dalam pelaburan semula perniagaan di negara ini.
Pelaburan semula itu bagi memastikan bekalan elektrik ke seluruh negara tidak terjejas terutama dalam grid penyelenggaraan grid nasional dan sistem bekalan yang merentas setiap pelosok negara.
Dianggarkan terdapat lebih 420 sub stesen yang disambungkan bersama kira-kira 21,000 “circuit kilometer” kabel dan talian sama ada di bawah tanah dan di atas permukaan. Pengurusan dan penyelenggaraan infrastruktur mega ini memerlukan perbelanjaan besar bagi memastikan penghantaran elektrik dari Johor hingga ke Perlis serta Kelantan, Terengganu dan Pahang.
Kejayaan TNB bukan sahaja memastikan kerjaya dan masa hadapan 35,000 kakitangannya tetapi membantu 4,500 vendors yang bergantung kepada syarikat tenaga itu sebagai sumber pendapatan.
Pendapatan dan kontrak yang diagihkan oleh TNB kepada ribuan vendor ini menjana ribuan pekerjaan dan menggalakkan guna pakai tenaga terutama dalam bidang kejuruteraan dan elektrik.
Memastikan kelestarian
Harga bahan api beri tekanan kepada penjanaan elektrik kepada TNB seperti juga kepada semua sektor yang bergantung kepada bahan bakar iaitu gas, minyak dan arang batu.
TNB menggunakan arang batu dan gas bagi menjana lebih 80 peratus tenaga elektrik yang dihasilkan. Kenaikan harga arang kepada AS$200 setiap tan berbanding kira-kira AS$50 setiap tan pada pertengahan 2020 memberikan tekanan kepada operasi serta pendapatannya. Pada akhir Mei lalu, harga arang batu terus melonjak sehingga mencapai AS$434 setiap tan.
Di Malaysia, pelaksanaan mekanisme Pelepasan Kos Tidak Seimbang (ICPT) membantu TNB berdaya maju serta mampu menyelaras kesan peningkatan harga bahan api serta penjanaan elektrik selain memastikan tiada gangguan kepada operasi penjanaan.
Menerusi ICPT, jika berlaku penurunan kos bahan api dan penjanaan, penjimatan itu dikembalikan kepada rakyat sebagai rebat tetapi jika sebaliknya, lebihan kos akan disalurkan kepada rakyat sebagai surcaj ICPT.
ICPT membolehkan TNB menyelaraskan harga secara fleksibel serta menyumbang kepada pembangunan dan pelaburan semula serta membina industri yang kompetitif dan cekap.
Sepanjang ICPT diperkenalkan antara 2015 hingga 2022 di bawah Rangka Kerja Peraturan Berasaskan Insentif (IBR), mekanisme ini telah memberikan rebat kepada pengguna berjumah RM8.6 bilion dan surcaj sebanyak RM5.3 bilion. Surcaj bagi menampung peningkatan kos bahan api sahaja berjumlah RM1.67 bilion di bawah ICPT bagi tempoh enam bulan pertama tahun ini.
Sebanyak surcaj 3.7sen/kWj yang dikenakan pada pengguna C&I di bawah mekanisme ICPT adalah bagi menampung kenaikan harga bahan api berjumlah RM1.67 bilion dari Julai ke Disember 2021.
Ketika ini kos bahan api dilihat dalam dalam laporan kewangan suku pertama berakhir Mac 31, 2022 yang mana keuntungan bersih susut 6.84% kepada RM893.1 juta berbanding RM958.7 juta setahun lalu. Kos operasi melonjak 46.9% kepada RM13.43 bilion daripada RM9.15 billion manakala “receivables” TNB meningkat kepada RM14.1 bilion untuk suku pertama 2022 berbanding RM10.5 bilion dalam suku keempat 2021.
ICPT itu membantu TNB untuk memberikan rebat apabila berlaku penurunan harga bahan bakar dan mengenakan surcaj apabila berlaku kenaikan kepada bahan yang digunakan bagi memacu janakuasa-janakuasa di seluruh negara.
Kekuatan kewangan TNB memberi manfaat yang sangat besar kepada Malaysia daripada pengguna sehingga vendor, pengurus dana dan akhir sekali pemegang taruh terpenting, rakyat secara keseluruhan.-UTUSAN ONLINE
